Antwoord vragen Wet DBA-beleidsbesluit begin 2017-opschorting handhaving mogelijk langer

Staatssecretaris Wiebes van Financiën beantwoordt Kamervragen over de Wet DBA. Hij gaat onder meer in op een te publiceren beleidsbesluit en het eventueel verlengen van de opgeschorte handhavingstermijn.

In een beleidsbesluit zal worden verduidelijkt wanneer geen gebruik hoeft te worden gemaakt van (model)overeenkomsten.

In hoeverre de indicatoren uit het rapport commissie Boot worden opgenomen in een beleidsbesluit of in wetgeving, zal worden besloten nadat het onderzoek naar de begrippen “gezagsverhouding” en “vrije vervanging” is afgerond.

Het beleidsbesluit is voorzien voor eerste kwartaal 2017.

Aanbevelingen

Van de tien aanbevelingen van de Commissie beoordeling modelovereenkomsten DBA heeft de staatssecretaris er vijf overgenomen en vijf (nog) niet.

De aanbevelingen die zijn/worden overgenomen:

1. verlenging implementatietermijn
2. een bijsluiter bij de algemene overeenkomsten
3. een beleidsbesluit over de wijze waarop de Belastingdienst met modelovereenkomsten omgaat
4. het geven van meer duidelijkheid wanneer het gebruik van een modelovereenkomst niet nodig is
5. de aanbeveling om alleen bij fraude/ evidente afwijking tot handhaving over te gaan.

Niet handhaven tot in ieder geval 2018

Het niet handhaven tot in ieder geval 1 januari 2018 draagt ertoe bij dat opdrachtgevers, met uitzondering van de groep kwaadwillenden, niet voor naheffingen en boetes hoeven te vrezen en weer overgaan tot het inhuren van zzp’ers.

Wel weer zzp’ers inhuren

De overgrote meerderheid van de zzp’ers kan en is net als voorheen gewoon als zelfstandige aan het werk, in veel gevallen ook zonder modelovereenkomst. Voor de opdrachtgevers waarvoor onzekerheid aanleiding was om bijvoorbeeld geen zzp’ers in te huren, zou de verlengde implementatietermijn waarin geen handhaving plaatsvindt tenzij sprake is van kwaadwillenden, ertoe moeten leiden dat zij weer wel zzp’ers gaan inhuren.

Verlenging opgeschorte handhavingstermijn

Een mogelijke verlenging van de tot 1 januari 2018 opgeschorte handhavingstermijn hangt af van de voortgang en de (voorlopige) uitkomsten van het onderzoek naar de herijking van de begrippen “gezagsverhouding” en “ vrije vervanging” uit het arbeidsrecht.

Medio 2017 wil de staatssecretaris bezien hoe het staat met de implementatie van de Wet DBA om dan te besluiten of een verdere verlenging van de implementatietermijn tot een datum na 1 januari 2018 gewenst is.

Een beslissing over de opschorting wordt ruimschoots voor die datum gecommuniceerd, waardoor opdrachtgever en opdrachtnemers in een vroeg stadium weten waar zij aan toe zijn.

Afwijzen modelovereenkomsten

Het komt voor dat een verzoek om beoordeling slechts bestaat uit het voorleggen van een ingevulde modelovereenkomst. In veel gevallen antwoordt de Belastingdienst daarop dat eenzelfde zekerheid geldt als bij de modelovereenkomst is aangegeven. Die zekerheid kan echter niet worden gegeven als het model is ingevuld naar een situatie die niet bij dat model past. Denk bijvoorbeeld aan de supermarkt die voor de caissières een algemene modelovereenkomst geen werkgeversgezag invult. Of aan het ziekenhuis dat voor de operatie assistenten de branche-overeenkomst voor extramurale thuiszorg gebruikt.

Doorlooptijd modelovereenkomsten

Hoe kan de doorloopsnelheid van de beoordeling van de modelovereenkomsten worden verhoogd?

Om het proces van beoordelen (van de al voorgelegde) overeenkomsten te versnellen heeft de Belastingdienst de capaciteit van 40 FTE die modelovereenkomsten beoordelen uitgebreid naar 60 FTE. Naast het werven van extra FTE voor de beoordeling van de modelovereenkomsten is een zogenoemde frontoffice ingericht. Deze frontoffice (10 FTE) doet de eerste beoordeling van de binnengekomen verzoeken. Omdat steeds meer overeenkomsten gebaseerd zijn op een algemeen model of een model voor branches- en beroepsgroepen kunnen deze overeenkomsten doorgaans versneld worden beoordeeld. Het aantal overeenkomsten dat per week wordt behandeld neemt door bovenstaande maatregelen toe.

Werken op kantoorplek met computer opdrachtgever

Ook bij zzp’ers die werken op een kantoorplek en soms met de computer van het bedrijf, draait het om de vraag of zij op basis van alle feiten en omstandigheden buiten dienstbetrekking werken. Dat kan bijvoorbeeld als de zzp’er zelf verantwoordelijk en aansprakelijk is voor het op juiste wijze uitvoeren van de opdracht en hij de werkzaamheden naar eigen inzicht inricht en uitvoert. Als daarbij de mogelijke instructies van de opdrachtgever beperkt zijn tot instructies omtrent het resultaat van de opdracht, dan is er geen sprake van werkgeversgezag. Het werken op een kantoorplek met een computer van de opdrachtgever, doet daar geen afbreuk aan.

Verschil aanwijzing opdrachtgever en leidinggevende

Een aanwijzing van de opdrachtgever beperkt zich in de regel tot een nadere bepaling van de verlangde prestaties op grond van de overeenkomst van opdracht.

Een leidinggevende kan verdergaande aanwijzingen geven over de wijze waarop de werkzaamheden moeten worden verricht en over de gang van zaken binnen de onderneming van de werkgever.

Voorwaartse aanwijzingen

Er zijn bedrijven die, ondanks dat dit niet strikt noodzakelijk is, er de voorkeur aan geven om met een modelovereenkomst te werken. Dat zijn bedrijven die in een grijs gebied zitten dat niet op papier is vast te leggen. Het kan dan handig zijn om de Belastingdienst op de werkvloer te laten kijken.

Dat zie ik als de coachende rol van de Belastingdienst. Met voorwaartse aanwijzingen bedoel ik dat de Belastingdienst in die coachende rol de opdrachtgever en opdrachtnemer suggesties kan doen om de feitelijke werkzaamheden met de gebruikte overeenkomsten in overeenstemming te brengen.

Brancheovereenkomsten

Er zijn inmiddels 55 brancheovereenkomsten goedgekeurd en gepubliceerd. Binnenkort volgen er nog 5.

Een brancheovereenkomst is gericht op veel voorkomende werkzaamheden in een branche en bevat meer specifieke branche-gerelateerde afspraken en voorwaarden. De brancheovereenkomsten zijn daarmee toegespitst op de omstandigheden die horen bij de soort opdracht in de branche,

Antwoorden vragen n.a.v. Tweede Voortgangsrapportage DBA dd 18 november 2016